ДҰРЫС ТАМАҚТАНУ ТУРАЛЫ КЕҢЕСТЕР
- Толығырақ
- Автор: Super User
Өкінішке орай, бүгінгі таңда дұрыс тамақтану принциптерін қатаң ұстану оңай емес: асығып жолай фаст-фуд жейміз, спортпен айналысуға да әрдайым уақыт табыла бермейді.
Дегенмен, салауатты өмір салтын ұстану, оның ішінде дұрыс тамақтануға назар аудару маңызды. Сонымен, дұрыс тамақтанудың басты қағидалары қандай?
ТАҢҒЫ АС ІШУДІ ҰМЫТПАҢЫЗ
Таңғы ас - адам бойындағы күш-қуат пен жұмыс істеу қабілетінің артып, көңіл күйдің қалыпты болуына оң әсер етеді. Сондықтан таңғы асты ішіп жүруді әдетке айналдыру керек.
ҚАРНЫҢЫЗ АШҚАН КЕЗДЕ ҒАНА ТАМАҚТАНЫҢЫЗ
Тәбет болғанда ғана тамақтанған дұрыс. Тамақ ішпес бұрын Өзіңізге «Шынымен қарным ашып тұр ма?» деген сұрақ қойыңыз. Қарныңыз тойып немесе асқа зауқыңыз соқпаса ас ішуге отырмаған жөн. Бұл Сізге қосымша калория мен артық тамақ ішуден аулақ болуға көмектеседі.
ҰЙЫҚТАР АЛДЫНДА ТАМАҚ ІШПЕҢІЗ
Кешкі ас ішуді ұйықтар алдында 1-1,5 сағат бұрын жоспарлаған дұрыс. Ұйқы кезінде ас баяу қорытылады, сондықтан ұйықтар алдында тойып тамақтанбау керек.
ЖЕМІС ПЕН КӨКӨНІС ПАЙДАЛЫ
Көкөніс пен жемістерді күнделікті пайдалану ағзадағы холестерин деңгейін төмендетіп, қан қысымын қалыпты нормада ұстап, қан айналым жүйелерін ретке келтіреді. Иммундық жүйені жақсартуға ықпал етеді.
СУДЫ КӨБІРЕК ІШІҢІЗ
Күнделікті кем дегенде 2 литр су ішу қажет. Себебі, суды жеткілікті мөлшерде пайдаланған кезде ағзадан тұздар мен токсиндер шығарылады.
ҚАНТ ҚАБЫЛДАУДЫ АЗАЙТЫҢЫЗ
Қанты ботқа, шайға, кофеге аз көлемде қосыңыз. Құрамында қанты көп тағамдардан аулақ болыңыз: ол кетчуп және тұздықтар. Бұл денсаулықты сақтауға және қандағы қант деңгейін қалыпты сақтап тұруға көмектеседі.
СМАРТФОНСЫЗ ТАМАҚТАНУ
Ас қабылдағанда бөгде заттарға көңіл аудармаңыз. Әсіресе, смартфон немесе теледидар қарау дұрыс емес, ойды тамаққа аударыңыз. Сонда тәбетіңіз ашылып, тамақ сіңімді болады.
БЕЛСЕНДІ БОЛЫҢЫЗ – КӨБІРЕК ҚОЗҒАЛЫҢЫЗ
Қалыпты метаболизмді және денсаулықты сақтау үшін жиірек қимылдаңыз. Әсіресе, теледиар, ұялы телефон қарап ұзақ отыру зиян.
Антибиотикке төзімділік туралы не білесіз?
- Толығырақ
- Автор: Super User
Егер сізде белгілі бір антибиотикке төзімді бактериялық инфекция болса, дәрігер басқа, сәйкесінше, сол организмге тиімді антибиотик тағайындай алады.
Антибиотиктерге төзімділіктің алдын алу үшін дәрігердің рецепт бойынша дәрі қабылдау жөніндегі барлық нұсқауларын орындаңыз
- Вирусты инфекцияны емдеуде антибиотиктерді қолданбау;
- Антибиотиктерді «алдын алу үшін», «сақтану үшін» қолданбау;
- Дәрігермен берілген антибиотиктердің барлық курсын нұсқаулар бойынша аяқтаңыз, тіпті егер сіз оларды аяқтамас бұрын жақсы сезінсеңіз де;
- Дәрігермен бәлгіленген антибиотик дозасын өзгертпеу;
- «Бағасы қымбат және тастауға обал» деп емдеу курсы аяқталған уақытта антибиотикті қабылдамау;
- Ешқашан дәрі-дәрмектеріңізді басқалармен бөліспеңіз немесе басқа адамға тағайындалған дәріні ішпеңіз.
СҮТ БЕЗІ ҚАТЕРЛІ ІСІГІ ТУРАЛЫ ХАБАРДАР БОЛУ АЙЫ
- Толығырақ
- Автор: Super User
Бүкіл әлемде бірінші қазан күні сүтбезі қатерлі ісігіменкүресугеарналған«Күлгінқазан»акциясыбасталады.Бұл акцияжалпыонкологиялықаурулардыңалдын алу жәнеемдеушараларытуралыхалықтыңхабардар болу деңгейін арттырумақсатында өткізіледі.Сүтбезініңқатерлі ісігі, әсіресеертеанықталғанкезде(95%жағдайда) сәтті емделеді.
Дүниежүзілікденсаулық сақтау ұйымының(ДДСҰ)мәліметінше, 2022жылыЕуропалықаймақта сүт безі қатерліісігінің600000-нан астамжаңажағдайытіркелген,бұлонкологиялықдиагноздардыңжалпысанының12% - дан астамын құрайды.
Қазақстанда сүт безі қатерлі ісігі әйелдердегі қатерлі ісіктер арасында бірінші орында тұр. Жыл сайын елімізде 5000-ға жуық жаңа жағдай анықталса, өкінішке орай 1200-ге дейін әйел осы аурудан қайтыс болуда (25%).
Соныменқатар,қатерліісіктітудыратынфакторлардың,әсіресесүтбезіқатерлі ісігінің қаупі күннен-күнге артып келеді.
Жоғары жүктемелер және дұрыс тамақтанбау гормоналды теңгерімсіздікті тудырып, бұл қатерлі ісіктің пайда болуына алып келуде.
Айта кетейік, 2011жылданбастапҚазақстандасүтбезіқатерлі ісігінертеанықтаумақсатында40 пен 70жасаралығындағыәйелдергескринингтік тексерулерден өткізілуде.
Ол үшін, тіркелген жеріңізбойыншаемханаға барыптегінскринингтен өтіңіз. Қазақстанда онкологиялықаурулардыемдеугеарналғанбарлықшығыстартегінмедициналықкөмектіңкепілдік берілген көлемішеңберінде көрсетіледі.
Өзіңізге қамқорлық жасаңыз, денсаулығыңызды тексеріңіз!
Сүт безінің обыры
- Толығырақ
- Автор: Super User
Сүт безінің обыры – ДДСҰ Еуропалық өңірінде ең көп таралған онкологиялық ауру және әйелдер арасындағы обырдан болатын өлімнің негізгі себебі.
ДДСҰ ақпаратына сәйкес, ДДСҰ–ның Еуропалық өңірінде сүт безінің обыры сағат сайын 66 әйелде диагностикаланады, ал 18-і осы дерттен қайтыс болады.
Сүт безінің обыры симптомдары бар әйелдер қазіргі замандық диагностикалау мен емдеуге арналған сапалы медициналық қызметтердің жылдам және оңай көрсетілуін қажет етеді.
2021 жылы құрылған сүт безінің обырымен күресу жөніндегі ДДСҰ жаһандық бастамасы (GBCI) бүкіл әлемде сүт безі обырынан болатын өлім көрсеткішін төмендету мақсатына әр алуан секторлардан мүдделес тараптарды біріктіреді. GBCI шеңберінде үш шешуші стратегия іске асырылады:
- денсаулықты нығайту және ерте диагностикалау
- дер мезгілінде диагностикалау
- сүт безінің обырын кешенді емдеу.
GBCI мақсаты - 2040 жылға қарай жыл сайын әлемде сүт безінің обырынан болатын өлім көрсеткішін 2,5% төмендету, сол арқылы дүние жүзінде обырдан болатын өлімнің 2,5 млн. жағдайын болдырмау.
Сүт безінің обыры кезіндегі тіршілік қабілетінің көрсеткіштері жоғары елдер тұрғылықты халықты денсаулық сақтау қызметтерімен қамту (қаржылық қорғау) деңгейінің өте жоғары болуымен және мемлекеттік онкологиялық орталықтар санының көптігімен (медициналық көмек қолжетімділігі мен сапасы) сипатталады. Жас шамасымен стандартталған сүт безі обырынан болатын өлім 1980 жылдан 2020 жылға дейінгі кезеңде табыс деңгейі жоғары елдерде 40% азайды.
Сүт безі обырының нәтижелерін жақсарту үшін өзінің тиімділігін жария еткен емдеу әдістерін жаппай енгізуге мүмкіндік беретін денсаулық сақтау жүйелерінің базалық механизмдерін нығайту қажет. Оның басқа онкологиялық және онкологиялық емес, инфекциялық емес ауруларды (ИЕА) жүргізу үшін де маңызы зор.
Қазақстанда сүт безі обыры әйелдердегі қатерлі жаңа түзілімдер құрылымында бірінші орын алады. Біздің елімізде, орта есеппен, жыл сайын сүт безінің обырымен 5000 науқасқа дейін анықталады, 1200 әйелге дейін көз жұмады.
2011 жылдан бастап Қазақстанда сүт безі обырын ерте анықтауға арналған 40-тан 70 жасқа дейінгі әйелдер үшін скринингтік тексерулер өткізіледі. Ісіктер ерте сатыларда анықталғанда емдеу 95% онконауқаста сәтті өтеді.
Тіркелген жеріңіз бойынша емханаларда тегін скринингтен өтіңіз. Қазақстанда барлық онкологиялық ауруларды емдеу ТМККК шеңберінде толықтай мемлекет есебінен қаржыландырылады.
Сүт безінің обырына қандай факторлар түрткі болады?
Сүт безінің обыры әйелдерде бәрінен жиірек кездеседі. Кеуде безі обырының барлық жағдайларының 0,5-1%-ы ерлер үлесінде.
Сүт безі обырының даму қаупі бірқатар факторлар болғанда артады:
- кемел жас (40 жастан асқан)
- семіздік
- алкоголь тұтыну
- сүт безінің обырымен отбасылық анамнезде болуы
- темекі тұтыну және менопаузадан кейінгі кезеңдегі гормональді ем
Аурудың бастапқы сатыларында әйелдердің көпшілігінде симптомдар білінбейді.
Кеуденің аномалиялық тығыздануы білінсе, егер тіпті тығыздық ауырсыну тудырмаса да, Сіз медициналық жәрдемге жүгінуіңіз қажет.
Өзіңізді және жақындарыңызды қорған болыңыз!
Күзде иммунитетті нығайтудың негізгі 7 қағидалары
- Толығырақ
- Автор: Super User
Күздің келуімен ауа-райының күрт өзеруі байқалады. Бұл ең алдымен температураның төмендеуі, күндізгі жарықтың азайып, ауа ылғалдылығының жоғарылауына байланысты. Мұның бәрі әлсіздікке, ұйқышылдыққа және суық тиюге алып келуі мүмкін. Бұл иммунитет әлсірегендіктен болады. Иммунитетті сақтау сіз ойлағандай қиын емес. Келесі қарапайым қағидаларды сақтау арқылы, өз деніңіздің саулығыңызды нығайтып, жыл бойы күш пен жігерге толықтыру принциптерін әдетке айналдырғаныңыз жөн.
Дұрыс тамақтаныңыз. Майға қуырылған тағамнан бас тартып, оларды буға пісірілген тағамдармен алмастырған абзал. Себебі, олар қоректік заттарды көбірек сақтайды және оңай қорытылады.
Жаңа піскен көкөністерді, жемістер мен шөптерді тұтыну көлемін көбейтіңіз. Дәл осы өнімдер ұзақ өмір сүрудің, денсаулық сақтаудың және күшті иммунитеттің кепілі болып табылады. Олар сау жасушаларды зақымдайтын және бізді инфекцияларға бейім ететін инфекцияларымен күресуге көмектеседі. Сосын, жемістер мен көкөністер құнды дәрумендер мен микроэлементтерге бай.
Тұмауға қарсы вакцинация. Егер сіз әлі тұмауға қарсы екпе алмаған болсаңыз, онда бұл туралы ойланудың уақыты келді, өйткені эпидемиологтар мен инфекционистердің пікірінше, аурудың алғашқы толқыны әдетте қарашаның басынан кешіктірмей келеді.
Спорт және дене белсенділігі. Қалыпты физикалық белсенділік қан ағымын жақсарту, жүрек, қан тамырлары мен өкпенің жұмысын қалыпқа келтіру үшін қажет. Күнделікті таңертеңгілік жаттығулар жасау, жүгіру, бассейнде жүзу, спортзалында шынығу немесе ұйықтар алдында серуендеу, Сіздің денеңіздің шынығуы арқылы, кез-келген өзгерістерге, соның ішінде маусымдық өзгерулерге бейімделуіне көмектеседі.
Ұйқы режимін сақтаңыз. Ұйқы кезінде ағзадағы барлық процестер тұрақтанады, жасушалар қалпына келеді, ағза толыққанды демалады. Күніне ересектерге орташа есеппен 6-дан 9 сағатқа дейін, балалар мен жасөспірімдерге 9-дан 12 сағатқа дейін ұйқы қажет. Ұйқының күшті болуы үшін түнгі демалыстан бір сағат бұрын гаджеттерді пайдаланбағаныңыз және теледидар көрмегеніңіз абзал. Себебі, экрандардың көк жарығы біздің циркадиялық ырғағымызға теріс әсер етеді. Толыққанды ұйқы иммундық жүйені нығайтады және организмнің вирустарға қарсы тұруына көмектеседі.
Жаман әдеттерден бас тартыңыз. Алкоголь мен никотин - бұлар сіздің ағзаңызды улайды және иммунитетіңізге қосымша жүктеме түсіреді.
Ауа-райына қарай киініңіз. Күзде ауа-райын болжау мүмкін емес, сондықтан жылы шұлық пен қолшатыр қол астыңызда болғаны дұрыс. Қарапайым гипотермияға байланысты суық тиюуі ықтимал. Бұл жағдайда ағзаға жедел респираторлық инфекциялармен және басқа аурулармен күресу қиын болады.
Өзіңізге және жақындарыңызға қамқорлық жасаңыз!
Дендеріңіз сау болыңыз!