Қазақстанда дәрілік заттарды этикалық жылжыту және ұтымды пайдалану бойынша нормалар енгізілуде

28 желтоқсанда «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар айналымы мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» ҚР-ның Заңы қабылданды.

 

Негізгі жаңалықтардың бірі формулярлық жүйені дамыту арқылы дәрілік заттарды ұтымды пайдалану бойынша нормаларды енгізу, сондай-ақ дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды этикалық жылжыту болып табылады.

 

Халық денсаулығы туралы кодекске енгізілген түзетулер формулярлық жүйені дамытуды қарастыратын норма енгізілген, бұл тиімді, қауіпсіз, экономикалық қолжетімді дәрілерді оңтайлы пайдалануды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

 

Қазақстанда 3 деңгейлік формулярлық жүйе-ұйым, аймақ және республика деңгейінде ұсынылған.  Жаңа заңды енгізумен медициналық ұйымдар дәрілерді ұтымды пайдалануды, клиникалық фармакологтар мен клиникалық фармацевттерді даярлауды, сондай-ақ денсаулық сақтау саласындағы мамандардың дәрілік заттарды ұтымды пайдалану жөніндегі біліктілігін ұдайы арттыруды қамтамасыз етуі тиіс.

 

Дәрілік заттарды ұтымды пайдаланған кезде дәрі-дәрмектік емдеу жеткілікті уақыт кезеңі ішінде және ең аз шығындарда пациенттің жеке қажеттіліктеріне жауап беретін дозаларда клиникалық көрсеткіштерге ғана сәйкес келмеуі тиіс.

 

Сондай-ақ, Кодекстің 86-3-бабы дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың этикалық жылжуын реттейді. Бұл норма дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды әзірлеушіден және (немесе) өндірушіден оларды тұтынушы қолданғанға дейін жылжыту процесінде адал бәсекелестікке және барлық тараптардың жауапкершілігіне негізделуі тиіс дегенді білдіреді. Сондай-ақ, барлық этикалық қарым-қатынасқа қатысушылар үшін міндетті түрде дәрі-дәрмектер мен медициналық бұйымдарды этикалық жылжыту шарттары белгіленді.

 

Этикалық ілгерілеудің негізгі шарттарының бірі дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар туралы толық, нақты, шынайы және ғылыми расталған ақпаратты ұсыну және пайдалану болады. Өтініштерді қарау нәтижелері бойынша дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың этикалық ілгерілеуін сақтамайтын адамдардың тізімі қалыптастырылады, ол уәкілетті орган айқындайтын уәкілетті органның немесе ұйымның сайтына ілінеді.

 

 Күнделікті дәрігерлік конференциялар, ғылыми-практикалық конференциялар және (немесе) мамандандырылған семинарлар өткізуді қоспағанда, медициналық ұйымдар мен медициналық оқу орындарында өндірушілер мен дистрибьюторлар өкілдерінің дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды жылжытуына тыйым салынады.

 

Бұдан басқа, дәрілік заттарды тағайындайтын медицина қызметкерлеріне қойылатын талаптар қатаңдатылды. Оларға дәрі-дәрмектер мен медициналық бұйымдарды жарнамалауға қатысуға, емделушілерге өз қызметтеріне сыйақы алуға жеке мүдделілік мақсатында белгілі бір дәріханаларды, дәріхана желілерін және басқа да сату орындарын ұсынуға тыйым салынады.

 

Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды бөлшек саудада өткізу объектілерінің мамандары өз кезегінде дәрілерді босату кезінде сатып алушыға (пациентке) жазып берілген рецептіге сәйкес келетін қолда бар препараттарды, қолда бар барлық препараттарды, олардың құны мен қолдану ерекшеліктерін көрсете отырып ұсынуға міндетті.

 

Бұл нормаларды енгізу халыққа көрсетілетін медициналық көмектің сапасын арттыруға және дәрілік заттарды неғұрлым ұтымды пайдалануға ықпал етеді.